بعد از رشدهای انفجاری قیمت بیت کوین، صحبت از این رمزارز در رسانه‌های عمومی داغ می‌شود، از اخبار صدا و سیما گرفته تا بحث‌های خانوادگی و شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات سایت‌ها و… همه درباره آن صحبت می‌کنند. در واقع اطلاع‌رسانی عمومی درباره این رمزارز در رسانه‌ها موجب می‌شود تا افراد تازه‌کار از خود بپرسند: بیت کوین چیست و به زبان ساده به چه معنی است؟ در این مقاله در بلاگ رمزپلاس کوشیده‌ایم که به ساده‌ترین زبان ممکن معنای بیت کوین را در اختیار شما قرار بدهیم و ببینیم در حقیقت بیت کوین چیست؟
ارزهای دیجیتال چیست؟
بیایید اول از همه با مفهوم رمزارز (یا همان ارزهای دیجیتال) آشنا شویم. رمزارز یا ارز رمزپایه یک واحد پولی الکترونیکی است که بر اساس الگوریتم‌های رمزنگاری برای حفظ امنیت استفاده میکند. یکی از معروف‌ترین این الگوریتم‌ها که در بیت کوین هم مورد استفاده قرار گرفته است SHA256 است.
ارزهای دیجیتال یا همان رمزارزها دارای دو کلید هستند، یکی از آنها که به کلید عمومی معروف است مانند شماره حساب بانکی در دنیای واقعی عمل میکند و به آن نشانی (آدرس) هم گفته می‌شود؛ یعنی هر شخص برای دریافت پول باید این نشانی را در اختیار دیگران قرار دهد. کلید دیگر، کلید خصوصی است که همانند رمز محرمانه گاو صندوق شخصی شما می‌ماند و هر کسی که کلید عمومی و کلید خصوصی را داشته باشد، عملاً به همه دارایی‌های آن دسترسی دارد.
برای همین است که نباید هرگز کلید خصوصی خود را با شخص دیگری در میان بگذارید. بیایید برویم سراغ بیت کوین که نخستین رمزارز دنیاست.
بیت کوین چیست و چگونه کار میکند؟
بیت کوین (Bitcoin) (₿) یک رمزارز غیرمتمرکز است که هیچ پشتوانه‌ای ندارد و ایجاد بیت کوین‌های جدید هم بدون وجود یک بانک مرکزی به‌صورت غیرمتمرکز اتفاق می‌افتد. ماجرای بیت کوین از کجا شروع شد؟
بیت کوین در اواخر ۲۰۰۸ میلادی و پس از ارائه اوراق سفید (وایت پیپر) توسط شخص یا اشخاص ناشناسی به نام «ساتوشی ناکاموتو» آغاز شد. ساتوشی در این اوراق ایده اصلی بیت کوین، پروتکل و نرم‌افزار بیت کوین و همه جنبه‌های مختلف این پول عجیب و غریب را توضیح داده است.
ساتوشی ناکاموتو نخستین بار این ایده را در یک محفل و خبرنامه ایمیلی مربوط به رمزنگاری ارسال کرد و درباره نوع جدید از پول الکترونیکی که به صورت همتا به همتا (P2P) مبادله می‌شود، نوشت. هنوز مشخص نیست که هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو چه کسی است.
ساتوشی کوچک‌ترین بخش و معادل با ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین است.
ساتوشی چیست؟
قبل از آنکه در داستان بیت کوین چیست و چگونه کار میکند بیشتر به پیش برویم یک نکته لازم به ذکر است، ساتوشی کوچک‌ترین بخش یک بیت کوین است که به پاس تلاش‌های ساتوشی ناکاموتو در ارائه ایده بیت کوین، به این صورت نامگذاری شده است. یک ساتوشی برابر است با ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین.
جالب توجه است که سیستم بیت کوین به این صورت تدوین شده تا مقادیر کمتر از یک ساتوشی نیز قابل محاسبه باشند؛ این موضوع در سال‌های بعد که ارزش هر بیت کوین سر به فلک بکشد بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. البته مقادیر کمتر از ۵۴۶ ساتوشی را «گرد و خاک بیت کوین» می‌نامند و به‌طور کلی در نظر گرفته نشده یا معدن‌کاوی نمی‌شوند.
مزایای بیت کوین چیست؟
بیت کوین چند مزیت اصلی دارد که عبارتند از سرعت، دقت، امنیت بالا و هزینه کامزد پایین در تراکنش‌ها (به نسبت شیوه‌های متداول فعلی) و نیز محدود بودن تعداد بیت کوین‌ها.
قرار است در مجموع ۲۱ میلیون عدد بیت کوین در دنیا وجود داشته باشند؛ که در لحظه نگارش این مقاله بیش از ۱۸ میلیون و ۷۷۰ هزار بیت کوین تولید شده است و با توجه به محدود بودن تعداد بیت کوین‌های تولید شده، این موضوع موجب می‌شود تا ارزش بیت کوین در گذر زمان بیشتر و بیشتر شود.
چطور بیت کوین جابجا کنیم؟
برای انجام یک تراکنش معمولی در شبکه بانکی در هر نقطه از دنیا نیاز به مقدار پول رایج، شماره حساب فرستنده و شماره حساب گیرنده است. این موضوع در دنیای رمزارزها و بیت کوین هم صدق میکند، برای اینکه یک تراکنش بیت کوین را انجام دهید به کمی بیت کوین موجود در حساب خود و نشانی گیرنده (کلید عمومی) نیاز دارید. همانند دنیای واقعی که باید کارمزدی را از بابت پرداخت در شبکه بانکی بپردازید، کارمزد کوچکی هم در شبکه بیت کوین وجود دارد.
همه تراکنش‌های بیت کوین در یک دفتر کل ذخیره می‌شوند که به آن لجر (Ledger) می‌گویند. در این دفتر کل می‌توانید همه تراکنش‌های ورودی و خروجی خود و دیگران (هر آدرسی) را ببینید. همه افرادی که در شبکه بیت کوین فعال هستند می‌توانند یک نسخه کامل از این دفتر کل را داشته باشند و همه تراکنش‌ها را بررسی کنند.
در عمل وقتی یک تراکنش صورت می‌گیرد، معدن‌کاوها (ماینرها) این تراکنش را بررسی و تایید می‌کنند، بعد از حداقل شش بار تایید توسط ماینرها این تراکنش تایید می‌شود؛ سپس این فرایند در دفتر کل بیت کوین به اطلاع همه می‌رسد.
استخراج بیت کوین چیست
به زبان ساده، معدن‌کاوها (ماینرها) با استفاده از نرم‌افزارهایی روی دستگاه خود محاسبات ریاضی را انجام می‌دهند و هر رایانه‌ای که بتواند سریع‌تر به پاسخ برسد، مقداری بیت کوین به صورت پاداش دریافت میکند که باعث تولید بیت کوین جدید می‌شود.
در سال‌های اولیه، ماینرها از پردازنده رایانه‌های شخصی خود برای تایید تراکنش‌ها و پیدا کردن بیت کوین استفاده می‌کردند، بعدها برای افزایش سرعت این فرایند آنها از قدرت پردازشی GPU (پردازنده گرافیکی) دستگاه خود کمک گرفتند. چندی بعد متخصص‌های الکترونیک برای افزایش سرعت محاسبات و کاهش انرژی مصرفی دست به کار شدند و از قابلیت FPGA استفاده کردند. در مرحله بعد شرکت هایی برای پردازش سریع‌تر تراشه‌های مخصوصی را تولید کردند که به این دستگاه‌های ASIC یا (Application Specific Integrated Circuit) می‌گویند.
کیف پول بیت کوین
ابزار استفاده از بیت کوین و دفتر کل آن یک نرم‌افزار به نام ولت (کیف پول) است که از طریق یک کد (کلید خصوصی) می‌توانیم وارد حساب خود بشویم و تراکنش انجام دهیم.
آیا تراکنش های بیت کوین قابل ردیابی است؟
در ظاهر خیر اما در حقیقت، بله میسر است. گرچه مشخص نیست که آدرس‌های بیت کوین برای چه کسی است اما می‌توان این تراکنش‌ها را ردیابی کرد و در نهایت به فرد پشت آن رسید. هر کس می‌تواند چندین حساب داشته باشد اما در مجموع مشخص خواهد بود که چه پولی از چه نشانی به نشانی دیگر ارسال شده است.
پشتوانه بیت کوین چیست؟
بیت کوین یک واحد پولی غیرمتمرکز است، یعنی هیچ دولت یا بانک مرکزی پشت آن نیست و مانند هر چیز ارزشمند دیگری در دنیا، اعتماد مردم بزرگترین پشتوانه آن است.
یک باور غلط وجود دارد که فکر می‌کنند پشتوانه ارزهای رایج مانند دلار یا ریال فلز گرانبهای طلا است، که این‌طور نیست. در حقیقت پول‌های موجود (که به آن فیات گفته می‌شود) هیچ پشتوانه‌ای ندارند. این پول‌ها ارزش خود را از دولت‌ها می‌گیرند، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی که آن را قانونمند می‌کنند. بیت کوین هم در مقابل ارزش خود را از اعتماد مردم می‌گیرد.
جالب است بدانید که بیت کوین قابل چاپ بی‌رویه یا تقلب نیست و از این نظر بهتر از بسیاری از پول‌های رایج در دنیاست. همین الگوریتم‌های پیچیده باعث می‌شود تا امکان تقلب در آن وجود نداشته باشد و اعتبار بیت کوین بالاتر برود.
هر چه زمان می‌گذرد سختی اجرای الگوریتم‌هایی که ماینرها انجام می‌دهند (در اصطلاح سختی یا Difficulty) بیشتر می‌شود و پاداشی که آنها دریافت می‌کنند کمتر می‌شود؛ همین موضوع باعث می‌شود تا قیمت بیت کوین به مرور زمان بیشتر شود.
گفتنی است، در ماه مه ۲۰۱۰ (اردی‌بهشت ۱۳۸۹) زمانی‌که قیمت بیت کوین کمتر از ۱ سنت بود، شخصی دو عدد پیتزا را با پرداخت ۱۰ هزار بیت کوین می‌خرد که یکی از نخستین تراکنش‌های واقعی برای خرج مکردن بیت کوین به حساب می‌آید. چند سال بعد در اولایل ۲۰۱۷ قیمت بیت کوین به ۱۰۰۰ دلار می‌رسد. افت و خیر قیمت بیت کوین ادامه پیدا کرد تا الان که بیش از ۴۳ هزار دلار ارزش دارد. پیش‌بینی می‌شود قیمت بیت کوین به بیش از یک میلیون دلار برسد، باید ببینیم آیا این پیش‌بینی روزی بالاخره محقق می‌شود یا خیر.
آلت کوین چیست
دنیای رمزارزها یا کریپتوکارنسی به بیت کوین ختم نمی‌شود و رمزارزهای دیگری هم وجود دارد که به آنها آلت کوین گفته می‌شود. آلت کوین (Altcoin) از ترکیب دو کلمه Alternative و Coin به معنی سکه‌های (کوین‌های) جایگزین گرفته شده است. به همه کوین‌های دیگر بجز بیت کوین، آلت کوین گفته می‌شود.
برخی از آلت کوین‌ها بر اساس بیت کوین هستند و کارکردها مشابه دارند. تاکنون بیش از چند صد آلت کوین به دنیا عرضه شده است و هر روز بر تعداد این کوین‌ها افزوده می‌شود. برخی از معروف‌ترین آلت کوین‌ها عبارتند از: اتریوم (ETH)، بیت کوین کش (BCH)، مونرو (XMR)، دش (DASH)، لایت کوین (LTC)، ریپل (XRP)، استلار/لومنز (XLM)، اتریوم کلاسیک (ETC)، زی‌کش (ZEC)، دوژ کوین (XDG)، تتر (USDT) و…
کوین‌هایی که کاربرد خاصی دارند و بجز انتقال و حفظ ارزش استفاده می‌شوند را «سکه‌های کاربردی» (Functional Coins) می‌نامند. اتریوم و نامکویی (Namecoin) دو مورد از این سکه‌ها هستند.
بیت کویین یا بت کوین چیست؟
بیت کویین یا بت کوین وجود خارجی ندارند، این دو در نتیجه تلفظ اشتباه اسم بیت کوین معروف شده‌اند. برخی از افرادی که در رسانه‌ها درباره بیت کوین صحبت می‌کنند و شناخت درستی از این رمزارز ندارند، نام آن را به درستی تلفظ نمی‌کنند و موجب شده‌اند تا بیت کویین و بت کوین به غلط شکل بگیرند!
